Τα περί χρημάτων και πύργων και το έπος του 1955

του Κώστα Βενιζέλου

Προλαβαίνω τον καταιγισμό των δηλώσεων και των ανακοινώσεων για το έπος της ΕΟΚΑ. Πριν αρχίσουν οι επαναλαμβανόμενες βαρύγδουπες ανακοινώσεις για τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα, που θυμούνται την επανάσταση μόνο επετειακά για να εκδίδουν διακηρύξεις. Να κρύβονται πίσω από τους αγωνιστές και τις πράξεις τους. Σε αυτή τη χώρα δεν υπάρχουν αναστολές να χρησιμοποιούνται από κάποιους, για την προσωπική τους πολιτική ατζέντα, οι ήρωες, όσοι θυσίασαν τη ζωή τους για ένα όραμα. Δεν υπάρχει, για κάποιους, αναστολές, να χρησιμοποιούν τις επετείους για να «ξεπλένονται» οι ίδιοι. Να παρουσιαστούν- φευ- συνεχιστές του αγώνος.

Θα έπρεπε ημέρες επετειακές να επικρατεί σιωπητήριο. Γιατί όχι μόνο ο αγώνας δεν δικαιώθηκε, αλλά πήρε προ πολλού τον λανθασμένο δρόμο. Μια άλλη πορεία, που αποδεικνύεται λανθασμένη και εν πολλοίς καταστροφική. Πρέπει να επικρατεί σιωπητήριο γιατί οι απόγονοι δεν είναι αντάξιοι των προγόνων. Γιατί η διαχείριση της επανάστασης του 1955 οδηγήθηκε σε μια κολοβωμένη ανεξαρτησία, εξαρτώμενη από τρίτους.

Από την μια η εικόνα του Αυξεντίου να πολεμά έναν ολόκληρο στρατό, τον Μάτση να λέγει ευθέως στον κατακτητή, στον κυβερνήτη Χάρτινγκ, πως «ου περί χρημάτων των αγώνα ποιούμεθα... αλλά περί αρετής» και από την άλλη η σημερινή κατάντια. Η σημερινή αντίληψη του οράματος «περί χρημάτων», αποτελεί λάβαρο και η κρυφή ατζέντα των σημερινών «αγωνιστών» . Η σημερινή αντίληψη για την ελευθερία είναι Sui generis. Γιατί ψαλιδίζεται κάθε φορά που συζητείται η… λύση, μέχρι να μην μείνει «ελεύθερο τετράγωνο» σε αυτή τη γη. Γιατί οι περιορισμοί είναι περισσότεροι από τις ελευθερίες.

Ήταν 1η Απριλίου 1955. Δεν κατάλαβαν τι έκαναν τότε; Δεν συνειδητοποιούσαν με ποιόν θα πολεμούσαν; Προφανώς και δεν υπήρχαν αναλυτές γεωπολιτικής, κανείς δεν γνώριζε καλά ( ή σχεδόν καθόλου) το διεθνές περιβάλλον. Γνώριζαν, όμως, ότι η ελευθερία και αξιοπρέπεια περνά μέσα από αγώνα, την ένοπλη αντίσταση. Πως η επιλογή ήταν ελευθερία ή συνέχιση της κατοχής (τρίτος δρόμος δεν υπήρχε). Και αναμετρήθηκαν με την αποικιακή δύναμη. Για την αυτοδιάθεση- ένωση. Πολέμησαν για την Ελλάδα και την αποτίναξη από τη σκλαβιά. Όλα αυτά φαντάζουν μακρινά και ξένα. Ακούγονται σαν μια ιστορία, που δεν αφορά το σήμερα, το πρόσφατο παρελθόν.

Η λέξη ελευθερία είναι σήμερα διαπραγματεύσιμη. Όπως και η πατρίδα. Η ατζέντα έχει αλλάξει. Άλλαξαν τα δεδομένα, η εποχή. Κάποια ζητήματα, όμως, δεν αλλάζουν ποτέ. Όπως η ελευθερία και η αξιοπρέπεια. Εκείνος ο αγώνας δεν δικαιώθηκε γιατί η κατάληξη του δεν είχε σχέση με τους στόχους και τα οράματα. Δεν δικαιώθηκαν οι θυσίες των πεσόντων. Η ανεξαρτησία, που δεν ήταν ο αρχικός στόχος, ήταν εξαρτώμενη. Η πορεία της χώρας εξαρτάτο από τη Βρετανία, την Τουρκία και ενίοτε από την Ελλάδα, κυβερνήσεις της οποίας στέκονταν -κατά περιόδους- σε ξένα δεκανίκια. Η χούντα, άλλωστε, με τους εδώ ανεγκέφαλους της ΕΟΚΑ Β΄, έδωσαν την καταστροφική βολή το 1974 στην Κύπρο.

Τι σχέση μπορεί να έχει ο Αυξεντίου, ο Μάτσης, ο Παλληλαρίδης και τόσοι άλλοι με τη σημερινή κατάντια; Τι σχέση μπορούν να έχουν οι αγώνες τους με τα όσα συζητούνται σήμερα, που δεν είναι ατόφια ελευθερία, πλήρη απαλλαγή από την κατοχή; Η δικαίωση περνά μέσα από την απαλλαγή από την ξένη εξάρτηση. Την τουρκική κατοχή και τα μετααποικιακά κατάλοιπα, που θέλουν να «μοιράζουν» και παιχνίδι. Το περί χρημάτων, περί πύργων, που είναι το νέο αφήγημα δεν μπορεί να έχει σχέση με εκείνον τον αγώνα. Ούτε και με τον μέλλον της Κύπρου.

Κώστας Βενιζέλος

πηγή: https://www.philenews.com/f-me-apopsi/arthra-apo-f/article/1159545/ta-peri-chrimaton-kai-pyrgn-kai-to-epos-toy-1955