Άρης Βελουχιώτης

Σαν σήμερα, 15 Ιουνίου 1945, σκοτώθηκε ο Άρης Βελουχιώτης

O Άρης Βελουχιώτης, πραγματικό όνομα Αθανάσιος Κλάρας (Λαμία, 27 Αυγούστου 1905 – Μεσούντα Άρτας, 15 Ιουνίου 1945), ήταν αρχικαπετάνιος του Ελληνικού Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού (ΕΛΑΣ) και μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας (ΚΚΕ). Ήταν ηγετική μορφή της Εθνικής Αντίστασης κατά την περίοδο της γερμανοϊταλικής κατοχής της Ελλάδας. Ήταν σημαντικός παράγοντας στην ανάπτυξη του ΕΛΑΣ και από τους πιο επίμονους υπέρμαχους για τον αντιστασιακό αγώνα και την ελεύθερη διενέργεια δημοψηφίσματος μετά την απελευθέρωση, που θα αποφάσιζε για την επιστροφή του βασιλιά και τον τύπο του πολιτεύματος.

Υπήρξε μια από τις τραγικότερες φυσιογνωμίες της νεότερης ελληνικής ιστορίας.

Στις 9 Σεπτεμβρίου 1942 το τμήμα του Άρη δίνει με επιτυχία την πρώτη μάχη στη χαράδρα της Ρεκάς στη Γκιώνα κατά ιταλικού αποσπάσματος,ενώ στις 29 Οκτωβρίου δίνει με επιτυχία την δεύτερη μάχη κατά ιταλικού λόχου στο Κρίκελλο της Ευρυτανίας. Η φήμη του άρχισε να διαδίδεται και εδραιώθηκε μετά την ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοπόταμου τη νύχτα 25-26 Νοεμβρίου 1942, που πραγματοποιήθηκε με τη συνεργασία ανταρτικών ομάδων του ΕΛΑΣ υπό τον Βελουχιώτη, του ΕΔΕΣ υπό τον Ναπολέοντα Ζέρβα και Βρετανών αξιωματικών σαμποτέρ υπό τον ταξίαρχο Έντι Μάγιερς (Edie C.W. Myers). Ακολούθησε στις 18 Δεκεμβρίου 1942 η επιτυχία του κατά τη σύγκρουση με ιταλικό σύνταγμα στο Μικρό Χωριό Ευρυτανίας και σειρά άλλων επιχειρήσεων. Στο μεταξύ ο Άρης εξαφάνισε τη ληστεία και τη ζωοκλοπή από την ορεινή ύπαιθρο ακόμη και με βίαιες μεθόδους. Έτσι στους κατοίκους της ορεινής υπαίθρου εμπεδώθηκε το αίσθημα της ασφάλειας, ο λεγόμενος τότε "νόμος του Άρη".

Τον Απρίλιο του 1943 ο Άρης συγκροτεί τον έφιππο ουλαμό ως προσωπική του φρουρά. Λόγω των μαύρων σκούφων που φορούσαν έμειναν γνωστοί ως μαυροσκούφηδες.

Η υπογραφή της Συμφωνίας της Βάρκιζας από το ΕΑΜ και η αποστράτεση του ΕΛΑΣ με υπογραφή και του Βελουχιώτη προσωπικά στις αρχές του 1945 οδήγησε στην παράδοση μεγάλου αριθμού όπλων και τη διάλυση του ΕΛΑΣ και σήμανε την έναρξη διώξεων και αντεκδικήσεων εναντίον όχι μόνο των κομμουνιστών, αλλά, και απλών μελών και συμπαθούντων του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ. Ο Άρης Βελουχιώτης ήρθε τότε σε ανοιχτή σύγκρουση και ρήξη με το ΚΚΕ θεωρώντας τη συμφωνία «προδοσία των απλών ανταρτών» και αρνήθηκε να παραδώσει όπλα. Συνέχισε την αγωνιστική δράση του κινούμενος στην ορεινή κεντρική Ελλάδα, σκοπεύοντας να ιδρύσει Μέτωπο Εθνικής Ανεξαρτησίας (ΜΕΑ) και τον νέο ΕΛΑΣ με στόχο τον αγώνα εναντίον των Άγγλων, της νέας ελληνικής κυβέρνησης και τις παρακρατικές συμμορίες που δρούσαν στην ύπαιθρο. Μαζί του συμπαρατάχθηκαν στενοί του φίλοι, καπετάνιοι του ΕΛΑΣ, όπως ο Πελοπίδας, ο Θάνος, ο Χρυσιώτης, ο Νέστορας και μερικοί μαυροσκούφηδες με επικεφαλής τους Τζαβέλα και Έκτορα.

Στις 15 Ιουνίου 1945 ο Άρης Βελουχιώτης είχε κυκλωθεί στη Χαράδρα του Φάγκου (Αχελώος Ποταμός) στο χωριό Μεσούντα του Νομού Άρτας, δυτικά από ομάδες της Εθνοφυλακής, που είχαν σταλεί για να τον συλλάβουν με επικεφαλής τον οπλαρχηγό Βόιδαρο (120 άτομα), και ανατολικά τον καταδίωκε τμήμα του Ελληνικού Στρατού με επικεφαλής τον υπολοχαγό Α. Μουρελάτο, στο οποίο συμμετείχε ο Ρίζος Μπόκοτας. Το απόγευμα της 15ης Ιουνίου, κατά την επικρατούσα εκδοχή, ο Άρης αυτοκτονεί δίπλα σε άνδρες του τμήματός του. Στην ιστοριογραφία υπάρχουν πολλές εκδοχές τόσο για το θάνατο του Άρη Βελουχιώτη όσο και για τα αίτια που τον προκάλεσαν.

Σύμφωνα με τον Δημήτρη Καραθάνο που συνέταξε για το ΚΚΕ την ομώνυμη έκθεση για το θάνατο του Άρη και μίλησε στις φυλακές που κρατούνταν με τους Θάνο (Φώτης Μαστροκώστας), Έκτορα (Γιάννης Μαδωνής) και Λέοντα (Γιάννης Νικολόπουλος), που ήταν παρόντες στις τελευταίες στιγμές του Άρη, αυτοκτόνησε με το περίστροφό του και στη συνέχεια ο Τζαβέλας αγκαλιάζοντας τον Άρη αυτοκτόνησε με χειροβομβίδα. Την επόμενη μέρα 16 Ιουνίου το τάγμα εθνοφυλάκων του Βόιδαρου βρήκε τα δύο πτώματα και τα αποκεφάλισε. Τους αποκεφαλισμούς έκανε ο αντάρτης του Άρη με το ψευδώνυμο Δράκος.

Τα κεφάλια Άρη Βελουχιώτη και του Τζαβέλα τα μετέφεραν και τα επέδειξαν με γλέντια σε κατοίκους πρώτα στο χωριό Μυρόφυλλο και κατόπιν τα πήγαν στα Τρίκαλα. Εκεί κρεμάστηκαν σε κεντρικό φανοστάτη της πλατείας Ρήγα Φεραίου

Ο Βελουχιώτης είναι μια από τις πιο μεγάλες προσωπικότητες της νεότερης ελληνικής ιστορίας. Οι απόψεις για το πρόσωπό του κυμαίνονται από τον θαυμασμό έως τον αποτροπιασμό. Οι υποστηρικτές και θαυμαστές του επισημαίνουν την προσφορά του στην εθνική αντίσταση και στη δημιουργία του μεγαλύτερου άτακτου (αντάρτικου) στρατού στην ελληνική ιστορία (του ΕΛΑΣ), ενώ η άλλη πλευρά αμφισβητεί τα κίνητρα της αντιστασιακής του δράσης και τονίζει τη σκληρότητα και βιαιότητα (έως και περιπτώσεις βασανιστηρίων και εκτελέσεων) με την οποία αντιμετώπιζε τους αντιπάλους του, καθώς και πληθυσμούς της υπαίθρου οι οποίοι τύχαινε να θεωρηθούν αντικομμουνιστικών φρονημάτων (χωρίς να είναι απαραίτητα συνεργάτες των Γερμανών). Με μεγάλη σκληρότητα αντιμετώπιζε και τους συντρόφους του όταν έπεφταν σε παραπτώματα. Υπάρχουν περιστατικά, στο βιβλίο του Κοτζιούλα, λαϊκών δικαστηρίων και εκτελέσεων ακόμα και για μικροκλοπές και παρενόχλησεις γυναικών.

Ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος - πρωην πρωθυπουργός της χώρας- το 1982 δήλωσε: «άντρες σαν τον Άρη γεννιούνται μια φορά στα 100 χρόνια και άμα».