Οι “παρακατιανοί” Κύπριοι

Ορκίστηκαν διαβάζουμε, τη μέρα των βουλευτικών εκλογών οι εκπρόσωποι των Μαρωνιτών και των Λατίνων. Είχε προηγηθεί και η ορκωμοσία του εκπροσώπου των Αρμενίων. Όμως οι Μαρωνίτες, οι Λατίνοι και οι Αρμένιοι δεν είναι σαν τους υπόλοιπους Κύπριους. Είναι παρακατιανοί”. Μπορούν μέσω των εκπροσώπων τους να φαίνονται στη Βουλή, αλλά δεν πρέπει να ακούγονται. Δεν έχουν δικαιώματα ψήφου. Είναι στη Βουλή σαν μουσειακά εκθέματα των θρησκευτικών “ομάδων” της Κύπρου. Τα ανθρώπινα τους δικαιώματα είναι σεβαστά από τους θεσμούς της Κυπριακής Πολιτείας. Αυτά που δεν είναι σεβαστά είναι τα πολιτικά τους δικαιώματα. Λειτουργεί εναντίον τους ένας ιδιότυπος πολιτικός ρατσισμός, θεσμοθετημένος από το Σύνταγμα του 1960. Είναι “παρακατιανοί” πολίτες. Είναι “παρακατιανοί” Κύπριοι.

Το Σύνταγμα του 1960 αναγνωρίζει μόνο “δύο” πολιτικές κοινότητες στην Κύπρο. Την ελληνική και την τουρκική. Οι υπόλοιποι κύπριοι είχαν την “επιλογή” να ενταχθούν στη μία από τις δύο κοινότητες. Όχι όμως ως “ισότιμες” αλλά ως “παρακατιανές”. Οι τρεις προαναφερθέντες κοινότητες επέλεξαν να “ενταχθούν” στην ελληνική κοινότητα.

Αυστηρά ομιλούντες η συνθήκη αυτή ως προς την “επιλογή” ένταξης των ατόμων αυτών, προέκυψε από τη Βρετανική πολιτική περί ύπαρξης χριστιανών και μουσουλμάνων στην βρετανική αποικία της Κύπρου. Και με τη σειρά της η συνθήκη αυτή, υποτίθεται, πως προέκυψε από το σύστημα διακρίσεων-του γνωστού ως “μιλλέτ”- που οι Οθωμανοί εφάρμοζαν για τους μη μουσουλμάνους στην επικράτειά τους.

Το σύστημα “μιλλέτ”, όμως, δεν είναι Οθωμανικό “εφεύρημα” όπως ευρέως πιστεύεται και γράφεται. Είναι Αραβικό και προέρχεται από την αραβική λέξη “millah”, που σημαίνει κάτι σαν “εθνότητα”. Κατ´ ακρίβεια το σύστημα είναι μουσουλμανικό/τζιχαντιστικό και έχει τις καταβολές του στη “μεγαλοψυχία” των Αράβων-μουσουλμάνων/κατακτητών να μην σφάξουν τους “λαούς της Βίβλου” (Εβραίους, Χριστιανούς και Ζοροάστρες) που δεν αλλαξοπίστησαν, επειδή είχαν Αβρααμική καταγωγή- ήταν δηλ. “Λαοί της Βίβλου”.

Οι “Λαοί της Βίβλου” (“Αhl -al Kitab”) ονομάζονται “dhimmis” δηλ “προστατευόμενοι” του Ισλάμ, εφόσον τηρούν τους “κανόνες” προστασίας, που είναι: “να φαίνονται αλλά να μην ακούγονται”. Πρέπει πρωτίστως να πληρώνουν κεφαλικό φόρο (ζιγιά), αλλά να μην “προκαλούν” τους πιστούς με τη συμπεριφορά τους, με το ντύσιμό τους και με τις θρησκευτικές τους τελετές. Πρέπει δηλαδή να “ξέρουν τη θέση” τους, όπως αρέσκεται να διατυμπανίζει ο νεο-χαλίφης Ταγίπ Ερντογάν. Αλλιώς αν παραβιάσουν τη λεόντειο αυτή συμφωνία, τότε ακολουθούν σφαγιασμοί, όπως ακριβώς έγιναν το 1914-15 στην Μικρά Ασία και όχι μόνο.

Οι ιστορικές καταβολές αυτής της πρακτικής, γνωστής ως Dhimmitude- που δεν είναι παρά μορφή δουλείας των μη μουσουλμάνων- είναι αμφιλεγόμενες αλλά αποδίδονται στη “μεγαλοψυχία” του Μωάμεθ έναντι εβραϊκών φυλών στηv Αραβία και στον “πεφωτισμένο” δεύτερο Χαλίφη, τον Ομάρ, (“Συνθήκη Ομάρ”) έναντι των χριστιανών και ζοροαστρών.

Στο Οσμανλικό Χαλιφάτο- αυτό που οι δικοί μας “οθωμανόπληκτοι” αρέσκονται να ονομάζουν “Οθωμανική Αυτοκρατορία”- η πρακτική αυτή μετεξελίχθηκε στο γνωστό σύστημα “μιλλέτ”. Επί Αγγλοκρατίας πολλές από τις ισλαμικές δουλείες του “μιλλέτ” καταργήθηκαν. Όχι όμως και ο διαχωρισμός σε “χριστιανούς και μουσουλμάνους”, κάτι που βόλευε αφάνταστα τη βρετανική αποικιακή πολιτική.

Όταν ο βρετανικός ιμπεριαλισμός άρχισε να αμφισβητείται δυναμικά κατά τη δεκαετία του 1950 στην Κύπρο, οι “χριστιανοί” έγιναν Έλληνες και οι “μουσουλμάνοι” Τούρκοι, με τους Εγγλέζους να χρησιμοποιούν τους Τούρκους και την Τουρκία ως πολιορκητικό εργαλείο κατά των Ελλήνων. Συναφές με την στρατηγική αυτή υπήρξε και η εφεύρεση των “δύο κοινοτήτων” – δύο, όμως, και όχι “πέντε”, που είναι οι κοινότητες της Κύπρου και όπως θα έπρεπε, αφού οι Εγγλέζοι μετέτρεψαν το πολιτικό παιγνίδι σε “παιγνίδι κοινοτήτων”.

Όμως ήταν προφανές πως η ύπαρξη “πέντε” και όχι “δύο” κοινοτήτων χαλούσε τη συμπαιγνία Εγγλέζων και Τούρκων. Διότι άλλο είναι η πολιτική εξουσία να μοιράζεται 50:50 και άλλο 20:20:20:20:20.

Αναφορικά δε με το επιχείρημα των αριθμών (μειοψηφία και πλειοψηφία), εφόσον οι κοινότητες είναι “ίσες”, οι αριθμοί δεν παίζουν κανένα ρόλο. Μήπως δεν ήταν αυτό το επιχείρημα των τουρκο-εγγλέζων το 1956- το έτος που επίσημα οι Εγγλέζοι υιοθέτησαν ως πολιτική τους τη διχοτόμηση- πως δηλαδή έπρεπε να έχουν και οι Τούρκοι- το 18% του πληθυσμού- “δικαίωμα αυτοδιάθεσης”, όπως και το 80% του πληθυσμού- οι Έλληνες; Άρα, -κατ´αυτούς- η Κύπρος έπρεπε να διχοτομηθεί.

Είναι με το επιχείρημα των “δύο” κοινοτήτων που φθάσαμε στο Ζυριχικό Σύνταγμα του 1960. Αν οι κοινότητες ήταν “πέντε” και όχι “δύο” τα πράγματα θα εξελίσσονταν εντελώς διαφορετικά. Και είναι για τον μείζον πολιτικό αυτό λόγο, που οι υπόλοιπες τρεις κοινότητες της Κύπρου – με ιστορικές καταβολές πολύ πριν την παρουσία των μουσουλμάνων στην Κύπρο- εξαφανίστηκαν, πολιτικά, το 1960. Στην ουσία εξαναγκάσθηκαν να “επιλέξουν” την ένταξή τους στην “ελληνική” ή στην “τουρκική” κοινότητα. Και επειδή ήσαν χριστιανικές κοινότητες-όχι “ομάδες” όπως καταφρονητικά τις ονόμαζαν- επέλεξαν να ενταχθούν στην “ελληνική” κοινότητα.

Στην ουσία, Μαρωνίτες, Αρμένιοι και Λατίνοι μετετράπησαν σε “dhimmis- δηλαδή σε “προστατευόμενα” άτομα της ελληνικής κοινότητας και του κυπριακού κράτους. Χαίρονται τα ανθρώπινα και πολιτισμικά τους δικαιώματα και παραδόσεις (διαβάζουμε στον “Φιλελεύθερο” της 21ης Μαΐου τον Φρίξο Δαλίτη να γράφει για την αναβίωση της μαρωνίτικης γλώσσας -της κυπριακή αραβικής- με πρωτοβουλία του Υπουργείου Παιδείας), αλλά και σε αντίθεση με τις μουσουλμανικές πρακτικές δεν πρόκειται να τους “σφάξει” κανείς, αν δεν είναι “υπάκουοι”.

Δεν χαίρονται όμως οι πολίτες αυτοί πολιτικά διακαιώματα στην πατρίδα τους. Σαν να μην τους έκαψε και αυτούς ο ίδιος κυπριακός ήλιος για δεκάδες αιώνες.

Στις πολεμικές τέχνες της Ανατολής, ο αδύναμος αντιμετωπίζει αποτελεσματικά τον ισχυρό χρησιμοποιώντας τη δύναμη του ισχυρού εναντίον του. Στη περίπτωση της Κύπρου, τα επιχειρήματα των τουρκο-εγγλέζων και των οπαδών της “οποίας λύσης” πρέπει να χρησιμοποιηθούν εναντίον τους.

Στην Κύπρο, αφού οι θιασώτες της “Δικοινοτικής Διζωνικής Ομοσπονδίας” κόπτονται για την “ισότητα” των κοινοτήτων αλλά όχι για την “ισότητα” των πολιτών – κόπτονται δηλ. για τον ανελεύθερο “κοινοτισμό” αλλά όχι για τη δημοκρατία και την ελευθερία – τότε θα πρέπει να παραδεχτούν πως οι “κοινότητες” στην Κύπρο δεν είναι “δύο” αλλά είναι “πέντε”. Δεν μπορούν να θέλουν και τον σκύλο χορτασμένο και την πίτα ολόκληρη, επειδή έτσι τους έχουν συνηθίσει οι πάτρωνές τους.

Δεν γνωρίζω εάν τα κόμματα στη νέα Βουλή βρουν χρόνο να προβληματιστούν και να μελετήσουν τα όσα πολιτικά ανέπτυξα στο παρόν κείμενο. Τα όσα ανέπτυξα μπορούν να έχουν δραματικές πολιτικές συνέπειες για το μέλλον και την επιβίωση του κυπριακού λαού.

Τέλος νομίζω πως οι εκπρόσωποι των “θρησκευτικών ομάδων” θα κάνουν καλά αν πάρουν δυναμικές συλλογικές πρωτοβουλίες διεκδικώντας, επιτέλους, και τα πολιτικά τους δικαιώματα. Θα πρέπει, δηλαδή, να πάψουν να συμπεριφέρονται ως “dhimmis ” και να διεκδικήσουν και αυτοί την πολιτική τους ισότητα.

Υ.Γ. Αφού είχα ολοκληρώσει το κείμενό μου και εντελώς τυχαία, έπεσα πάνω σε μια πεντάλεπτη παρουσία στον “Φιλελεύθερο” της 2ας Μαΐου, “με τη Μαρίνα Νεοφύτου” διευθύντρια στο “Σπίτι της Συνεργασίας” που βρίσκεται στη Νεκρή Ζώνη. Η κ. Νεοφύτου μιλούσε για την πρώτη εκδήλωση της “δικοινοτικής” Τεχνικής Επιτροπής για την Εκπαίδευση “παρουσία των ηγετών των δύο κοινοτήτων, Νίκου Αναστασιάδη και Μουσταφά Ακιντζί με τη συμμετοχή μαθητών από τις δύο κοινότητες.”

Συμμετείχαν, μας λέει, στην εκδήλωση 50+50, εκατό παιδιά. Παιδιά όμως από τις άλλες τρείς κοινότητες -τις “παρακατιανές”, του κατώτερου Θεού, – δεν υπήρχαν. Ήταν εξαφανισμένα επί σκοπό, ή έχουν “εκπολιτιστεί” σε τέτοιο βαθμό ώστε δεν χρειάζονται να μάθουν, και αυτά, πως “μοιράζονται πολλές κοινές λέξεις, κοινά τραγούδια και παιγνίδια”; Λίγο πιο κάτω, όμως, η κ. Νεοφύτου με μπέρδεψε, αφού μας πληροφορεί πως στις “μουσικές Πέμπτες” θα φιλοξενείται “ζωντανή μουσική από όλες τις κοινότητες της Κύπρου”. Τελικά υπάρχουν περισσότερες από “δύο” κοινότητες, στην Κύπρο; Θα παίξουν, δηλαδή, και αρμένικη μουσική, κάποια “μουσική Πέμπτη”, έστω και χωρίς τα “πολιτισμένα” αρμενόπουλα;

Ο πολυ χρήσιμος ιδεοληπτικός μύθος για την ανάγκη για “επαναπροσέγγιση” στην Κύπρο, κατέρρευσε τη μέρα που “άνοιξαν” τα οδοφράγματα το 2003. Και αυτό πιστοποιείται από τα πράγματα και την καθημερινότητα. Τι θα κάνουν όμως, κάποιοι, στον άμοιρο αυτό τόπο, χωρίς βαρβάρους; Και πως θα βιοπορίζεται (από τον αμερικανικό κορβανά) και πως θα παραγοντίζει στις δυτικές καγκελλαρίες (για τον “ανθρωπισμό”, την “συνύπαρξη” και την τουρκική “ειρήνη” στην Κύπρο) η “νέα τάξη” της (νεο) λευκωσιάτικης νομενκλατούρας;

Ο Μάριος Λεωνίδα Ευρυβιάδης

είναι Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Νεάπολις Πάφου. Είναι επίσης Senior Fellow και Director of Resources στο European Rim Policy and Investment Council, Λάρνακα. Σπούδασε στις ΗΠΑ (Β.Α., Μ.Α., M.A.L.D., Ph.D.), The University of New Hampshire και The Fletcher School of Law and Diplomacy, Tufts University. https://infognomonpolitics.gr/2016/06/blog-post_80-24/

http://mignatiou.com/2016/06/i-parakatiani-kiprii-maronites-armenii-latini-ke-to-pegnidi-ton-kinotiton/