Η Τουρκία του Ερντογάν

Οι εκλογές της 24ης Ιουνίου 2018 στην Τουρκία ήταν ίσως οι κρισιμότερες εκλογές στη σύγχρονη ιστορία της χώρας. Η σημασία τους έγκειται στο ότι αλλάζει το πολιτειακό σύστημα στην Τουρκία, μετά τη Συνταγματική Αναθεώρηση του 2017, δίνοντας στον Πρόεδρο της χώρας υπέρμετρες εξουσίες που τον καθιστούν, πλέον, απόλυτο κυρίαρχο. Η νίκη του Ερντογάν σηματοδοτεί, επίσης, τη μετεξέλιξη του πολιτικού συστήματος της χώρας, σηματοδοτώντας την απαρχή της περιόδου του ερντογανισμού, όπου ένα πρόσωπο συγκεντρώνει υπερεξουσίες και καθορίζει το μέλλον της χώρας στη βάση των δικών του επιλόγων.

Πέραν του απόλυτου του ολοκληρωτισμού του νέου καθεστώτος ως προς τις εξουσίες που φέρει ο Πρόεδρος, η νίκη του Ερντογάν στηρίχθηκε εν πολλοίς στο εθνικιστικό κόμμα των γκρίζων λύκων, που έκλιναν την πλάστιγγα και καθόρισαν το εκλογικό αποτέλεσμα. Αν και η συνεργασία του κυβερνώντος κόμματος ΑΚΡ και του εθνικιστικού κόμματος ΜΗΡ προϋπήρχε, σήμερα το ΜΗΡ αναδεικνύεται σε ρυθμιστικό παράγοντα στην Τουρκική Εθνοσυνέλευση αφού το ΑΚΡ δεν κατάφερε να εξασφαλίσει την πλειοψηφία των 300+1 εδρών και χρειάζεται τη στήριξη του ΜΗΡ. Σημαντικό δεδομένο που προκύπτει από τις τουρκικές εκλογές είναι και η είσοδος του φιλοκουρδικού κόμματος HDP, το οποίο μάλιστα καθίσταται η τρίτη πολιτική δύναμη στο τουρκικό κοινοβούλιο, παρόλο το γεγονός ότι αρκετά μέλη της ηγεσίας του, με πρώτο τον Σελαχετίν Ντεμιρτάς, βρίσκονται στη φυλακή.

Ο Ερντογάν έχει πλέον να αντιμετωπίσει κατάματα τις προκλήσεις που έχει η Τουρκία. Έχει καταφέρει να νικήσει όλες τις εκλογικές μάχες από το 2003 και πλέον δεν έχει να αναμένει άλλες εκλογές που να δικαιολογούν τη μη λήψη μέτρων λόγω της προεκλογικής περιόδου. Η σημαντικότερη πρόκληση που έχει ενώπιόν του άμεσα μάλιστα είναι η τραγική κατάσταση της τουρκικής οικονομίας και η καταρράκωση της τουρκικής λίρας, ως επίσης και τα υψηλότατα επίπεδα πληθωρισμού και η παρεμβατική στάση του Ερντογάν στην τουρκική Κεντρική Τράπεζα. Στόχος του Ερντογάν είναι η ανάπτυξη της οικονομίας με οποιοδήποτε κόστος, έστω και σε κατάσταση υψηλού πληθωρισμού.

Πέραν της οικονομίας, μια ιδιαίτερα σημαντική πρόκληση για τον Ερντογάν είναι η θέση της Τουρκίας στην ευρύτερη περιοχή και οι συνασπισμοί που θα δημιουργήσει. Σίγουρα, η όλη στάση του το τελευταίο ειδικά διάστημα σε σχέση με τη Δύση και την Ευρωπαϊκή Ένωση δημιουργεί ανησυχίες στα δυτικά κέντρα λήψης αποφάσεων, ειδικά μετά την απόφασή του για αγορά του πυραυλικού συστήματος S-400 από τη Ρωσία, την επέμβασή του στο Αφρίν της Συρίας αλλά και την καταπολέμηση του κουρδικού στοιχείου στη νοτιοανατολική Τουρκία, στο Ιράκ και στη Συρία.

Σε όλες τις περιπτώσεις, ο Ερντογάν επιθυμεί την αναβάθμιση του γεωπολιτικού ρόλου της Τουρκίας και την ανάδειξή της ως μια υπερδύναμη, κάτι που τόνισε μάλιστα στην πρώτη του ομιλία μετά τη νίκη του, γεγονός που επηρεάζει την τάξη πραγμάτων στην περιοχή και δυνατόν να δημιουργήσει προβλήματα στην εύθραυστη ισορροπία δυνάμεων που υπάρχει σήμερα.

πηγή: http://www.philenews.com/f-me-apopsi/paremvaseis-ston-f/article/546410/i-toyrkia-toy-erntogn

Αντώνης Στ. Στυλιανού

Λέκτορας Νομικής στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, LL.BLaw (Bristol), Ph.D in Law – International Law and Human Rights (Kent), Διευθυντής Μονάδας Νομικής Κλινικής Πανεπιστημίου Λευκωσίας.