Η ΔΔΟ, ο συνεταιρισμός και το περιβόητο σωστό περιεχόμενο

Ο Τάσσος Παπαδόπουλος την 1η Ιουνίου 2008, δηλαδή λίγες μέρες μετά από τη συμφωνία Χριστόφια - Ταλάτ της 23ης Μαΐου και για πρώτη φορά από την αποχώρησή του από την Προεδρία, έδωσε στον Φιλελεύθερο μια μεγάλη συνέντευξη και ξεκαθάρισε πάρα πολλά. Ένα από αυτά ήταν η θέση του για τη ΔΔΟ και τι εννοούσε όταν μιλούσε για «σωστό περιεχόμενο». Επειδή ο καθένας λέει ό,τι θέλει και ερμηνεύει θέσεις άλλων όπως τον βολεύουν ή όπως εξυπηρετούν προεκλογικές αλητείες, σήμερα θα κάνω μια αντιγραφή. Για όσους ενδιαφέρονται να έχουν γνώση και να μην αρκούνται στο τι τους λέει ο καθένας. Θέλει προσοχή το διάβασμα γιατί η κάθε λέξη έχει σημασία. Αυτά είναι τα λόγια του Τάσσου:

«Η βάση συζήτησης ήταν και παραμένει η διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία με το σωστό περιεχόμενο των όρων αυτών. Πολλή συζήτηση έγινε και γίνεται για το τι συνιστά “δικοινοτική” ή “διζωνική” ομοσπονδία. Ο όρος “ομοσπονδία” έχει γνωστό περιεχόμενο. Σχετικά εύκολα μπορεί να διαπιστωθεί αν οι πρόνοιες ενός Συντάγματος συνιστούν “ομοσπονδία” ή όχι. Δεν συμβαίνει το ίδιο, όμως, με τους όρους “δικοινοτική” και, περισσότερο, “διζωνική”. Άλλωστε, επανειλημμένα η τουρκική πλευρά ενώ χρησιμοποιεί τους όρους “διζωνική, δικοινοτική” ως επικεφαλίδα για τις θέσεις της, ως “περιεχόμενο” των όρων, απαιτεί τις λεγόμενες πραγματικότητες των “δύο κρατών, δύο λαών, δύο θρησκειών”.

Γι’ αυτό καθίσταται πια αναγκαίο να καθοριστεί “το σωστό περιεχόμενο” αυτών των ακαθόριστων όρων. Εδώ θέλω να τονίσω ότι κανένα Ψήφισμα ή απόφαση του ΟΗΕ δεν καθορίζει πλήρως το περιεχόμενο αυτών των όρων. Είναι εσφαλμένη και παραπλανητική η γραπτή δήλωση του υφυπουργού Προεδρίας κ. Χριστοφίδη στις 24/5/2008, που δίνει την αντίθετη εντύπωση. Η Συμφωνία της 8ης Ιουλίου 2006 καθορίζει ως βάση της λύσης τη διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία και, με την επιστολή του κ. Γκαμπάρι της 15ης Νοεμβρίου 2006, καθορίζεται ότι θα γίνει διαπραγμάτευση όλων των ουσιωδών πτυχών του Κυπριακού και από το αποτέλεσμα της διαπραγμάτευσης αυτών των όρων θα προκύψει η συνολική λύση του Κυπριακού και το περιεχόμενο αυτών των όρων».

«Η “μια διεθνής προσωπικότητα” από μόνη της δεν υποδηλώνει ούτε διασφαλίζει την “ενότητα” του κράτους. Διότι δύο ισότιμα, χωριστά, ‘‘συνιστώντα κράτη’’, μέσα στα πλαίσια του “συνεταιρισμού”, άνετα και νόμιμα μπορούν να συμφωνήσουν σε “μια διεθνή προσωπικότητα” (…) αλλά διατηρώντας τη χωριστή οντότητα του κάθε “συνιστώντος κράτους”. Αυτό είναι βασικό στοιχείο “συνομοσπονδίας” και όχι ομοσπονδίας.

Οι Συμφωνίες του 1960 και το Σύνταγμα πρόβλεπαν ένα “συνεταιρισμό” χωρίς συνταγματική έννοια στον όρο “συνεταιρισμός”, στον διαμερισμό εξουσίας, σε μερικούς τομείς, π.χ. μερισμό εξουσίας, στο 70%-30%, και άλλα, αλλά όλα αυτά μέσα σε ενιαίο γεωγραφικό χώρο, δηλαδή σε ένα κράτος, σε όλη την επικράτεια. Αυτού του είδους τον συνεταιρισμό των κοινοτήτων τον δεχτήκαμε και τον δεχόμαστε και τον επιδιώκουμε. Στα πλαίσια όμως ενός και ενωμένου κράτους. Όχι συνεταιρισμό δύο χωριστών γεωγραφικών περιοχών και “συνιστώντων πολιτειών”. Δηλαδή, συνεταιρισμό “πολιτειών”. Συνεταιρισμό πολιτών και κοινοτήτων. Αυτό που τώρα η τουρκική πλευρά επιδιώκει είναι “συνεταιρισμό δύο συνιστώντων κρατών” σε δύο σαφώς διαχωρισμένες γεωγραφικές περιοχές».

Σχολιάζοντας τον όρο «Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση», που χρησιμοποιήθηκε στη συμφωνία Χριστόφια - Ταλάτ, εξήγησε:

«Θεωρώ εντελώς αδόκιμο τον όρο που χρησιμοποιήθηκε. Ελπίζω η χρήση του όρου να οφείλεται σε λάθος και να μην υπονοεί συνταγματική πρόνοια. Δηλαδή, ελπίζω η φράση να μην υπονοεί ότι πρώτα θα ιδρυθούν οι “συνιστώσες πολιτείες”, που με τη σειρά τους θα εκχωρήσουν στην “Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση” τον ρόλο και αρμοδιότητα της αντιπροσώπευσης της “Διεθνούς Προσωπικότητας” -και μάλιστα υπό όρους.

Επιδιώκουμε την εγκαθίδρυση “ομόσπονδου κράτους”, με υπεροχή των νομοθεσιών του και των αποφάσεων του Δικαστηρίου του, επί των “συνιστωσών πολιτειών” και όχι απλή “Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση”.

Είναι αλήθεια ότι συνήθως “κράτη” έχουν “Διεθνή Προσωπικότητα” αλλά τίποτε δεν εμποδίζει την τουρκική πλευρά - ιδίως ενόψει της Συμφωνίας της 23/5/2008, να επιδιώξει λύση όπου οι δύο “συνιστώσες πολιτείες” θα αναθέσουν αυτόν τον ρόλο σε “Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση”. Θα είναι δε ακόμα πολύ πιο δυσμενές αν αυτή την “κατ’ εξουσιοδότηση” αρμοδιότητα της Διεθνούς Προσωπικότητας η τουρκική πλευρά τη διεκδικήσει από τώρα και στο εξής και προτού προκύψει αποδεκτή λύση».

Σχεδόν μια δεκαετία μετά, αυτά που ο Τάσσος θεωρούσε ότι είναι διεκδικήσεις της τουρκικής πλευράς είναι αυτά που συμφωνούνται και, μάλιστα, μας τα παρουσιάζουν και ως δικές μας επιδιώξεις…