Η Τουρκία είναι σήμερα εγγυήτρια δύναμη της Κύπρου;

Η Τουρκία, στις 20 Ιουλίου 1974, εισέβαλε στην Κύπρο και κατέλαβε με τον πρώτο Αττίλα το 8% και με τον δεύτερο το 38% του εδάφους της, καταλύοντας στο βόρειο τμήμα του νησιού την Κυπριακή Δημοκρατία, την οποία υποτίθεται ότι πήγε να προστατέψει επικαλούμενη τα επεμβατικά δικαιώματα που της αναγνωρίζει η συνθήκη εγγύησης, το άρθρο 4 της οποίας λέει ότι «Εκάστη των εγγυητριών δυνάμεων επιφυλάσσει εις εαυτήν το δικαίωμα να ενεργήσει [to take action] προς τον αποκλειστικό σκοπό της αποκατάστασης της τάξης των πραγμάτων της καθιερουμένης διά της παρούσης συνθήκης».

Καταρχάς να σημειώσουμε ότι ακόμα και σύμφωνα με τη νομική υπηρεσία του βρετανικού υπουργείου Εξωτερικών, όπως αποκάλυψε ο Άγγλος ιστορικός και πρώην διπλωμάτης Ουίλιαμ Μάλινσον, η συνθήκη εγγυήσεων είναι καταφανώς παράνομη και αποικιοκρατική και έρχεται σε αντίθεση με τον καταστατικό χάρτη του ΟΗΕ. Μάλιστα οι νομικοί του αγγλικού ΥΠΕΞ, από το 1967, σημείωναν ότι αν καταγγελθεί ως παράνομη και καταπέσει, κινδύνευαν και οι ίδιες οι αγγλικές βάσεις στην Κύπρο, το καθεστώς των οποίων ήταν διασυνδεδεμένο με την ως άνω συνθήκη.

Πάντως, όταν η Κυπριακή Δημοκρατία έγινε μέλος του ΟΗΕ, η συνθήκη εγγύησης κατετέθη στη Γραμματεία του ΟΗΕ, συμφώνως με το άρθρο 102 του καταστατικού του χάρτη, η οποία την απέστειλε στη νομική υπηρεσία του Οργανισμού προκειμένου να γνωματεύσει στο κατά πόσο η φράση «to take action» περιλάμβανε και το ενδεχόμενο ανάληψης στρατιωτικής δράσης. Η απάντηση της νομικής υπηρεσίας, σύμφωνα με τον εκ Κύπρου διεθνολόγο Χρήστο Ιακώβου, ήταν κατηγορηματική και έχει ως εξής:

«Σε καμιά περίπτωση δεν σημαίνει ανάληψη στρατιωτικής δράσης».

Τον Ιούλιο και τον Αύγουστο του 1974, λοιπόν, η Τουρκία πραγματοποίησε στρατιωτική εισβολή στην Κύπρο παραβιάζοντας τη συνθήκη εγγυήσεων, η οποία ούτως ή άλλως είναι προϊόν επιβολής από αποικιοκρατική δύναμη και άρα παράνομη. Και όχι μόνο την παραβίασε, αλλά συνεχίζει να την παραβιάζει τα τελευταία 43 χρόνια.

Από το 1974 μέχρι σήμερα υπάρχουν πέντε (5) ψηφίσματα της Γενικής Συνέλευσης και 17 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, τα περισσότερα από τα οποία καλούν την Τουρκία να αποχωρήσει άνευ όρων από την Κύπρο, για να αποκατασταθεί η συνταγματική τάξη στο σύνολο του νησιού. Ειδικά, το Ψήφισμα 37/253 του 1983 αναφέρει:

Παρ. 2: Επιβεβαιώνει το δικαίωμα της Κυβέρνησης της Κυπριακής Δημοκρατίας να ασκήσει κυριαρχικά δικαιώματα σε όλη την Κύπρο και εκφράζει υποστήριξη στις συμφωνίες ’77 και ’79.
Παρ. 7: Καλεί την άμεση αποχώρηση των στρατευμάτων από όλη την Κύπρο σαν προϋπόθεση επίλυσης του Κυπριακού.
Παρ. 8: Απαιτεί την αποχώρηση όλων των στρατευμάτων κατοχής από την Κυπριακή Δημοκρατία.
Παρ. 11: Καλεί για σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος διακίνησης, εγκατάστασης, περιουσίας και επιστροφής των προσφύγων στα σπίτια τους.
Παρ. 12: Θεωρεί ότι η κατάσταση κατοχής δεν πρέπει να επηρεάσει τη λύση του κυπριακού προβλήματος.

Όλα αυτά τα χρόνια, από το 1974 μέχρι το περίφημο δείπνο της 1ης Δεκεμβρίου 2016, όλες οι κυβερνήσεις της Αθήνας και της Λευκωσίας αμφισβητούσαν κυρίως σε πολιτικό επίπεδο και τη συνθήκη εγγυήσεως και σίγουρα το ότι η Τουρκία, που παραβίασε βάναυσα όχι μόνο τη συνθήκη αλλά και κάθε αρχή διεθνούς νομιμότητας, συνεχίζει να είναι εγγυήτρια δύναμη.

Επίσης, όλες οι ελληνικές κυβερνήσεις, ανεξαιρέτως, αρνούνταν μετά βδελυγμίας την σύγκληση της λεγόμενης Πενταμερούς για το Κυπριακό, μόνιμη επιδίωξη της Τουρκίας αλλά και του διεθνούς παράγοντα.

Με το σκεπτικό ότι η Πενταμερής ξαναδίνει το ρόλο της εγγυήτριας δύναμης στην Τουρκία με τη συναίνεση των κυβερνήσεων της Αθήνας και της Λευκωσίας, ενώ εξαφανίζει την Κυπριακή Δημοκρατία, όπως διακαώς επιθυμεί η Τουρκία, αφού στο τραπέζι θα κάθονται εκτός από τις τρεις «εγγυήτριες» δυνάμεις, οι ηγέτες των δυο κοινοτήτων του νησιού.

Την 1η Δεκεμβρίου 2016 ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης ανέτρεψε μια πολιτική δεκαετιών, αποδεχόμενος την «πενταμερή» – προφανώς μετά από σχετική συνεννόηση με την κυβέρνηση της Αθήνας.

Τι ακριβώς σημαίνουν οι δυο διασκέψεις της Πενταμερούς, στη Γενεύη και το Κραν Μοντανά, θα το δούμε στο επόμενο άρθρο μας, την Κυριακή. Εμείς απλά να θέσουμε ένα ερώτημα: Σήμερα, 21 Ιουλίου 2017, οι κυβερνήσεις της Αθήνας και της Λευκωσίας αναγνωρίζουν την Τουρκία ως εγγυήτρια δύναμη της Κυπριακής Δημοκρατίας, κάτι που της δίνει το δικαίωμα να επεμβαίνει στο σύνολο της Κυπριακής επικράτειας και στο σύνολο της Κυπριακής ΑΟΖ;

Δύσκολο ερώτημα, ε;