Στην ατζέντα του ΣτΕ οι κυπριακές υποθέσεις κατά Τουρκίας

Λευκωσία: Τρία σημαντικά ραντεβού έχει η Κύπρος στο Στρασβούργο μέσα στο 2017 κατά τα οποία θα εξεταστεί η εξέλιξη των κυπριακών υποθέσεων που έχουν να κάνουν με παραβιάσεις της Τουρκίας σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Στις συνεδρίες που θα πραγματοποιηθούν τον Μάρτιο, τον Ιούνιο και τον Σεπτέμβρη του 2017 η Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης θα ασχοληθεί εκ νέου με τα θέματα περιουσίας των Ελληνοκυπρίων προσφύγων και εγκλωβισμένων, καθώς και με το θέμα των αγνοουμένων. Η εξέταση των θεμάτων αυτών προκύπτει μέσα από τις αποφάσεις που έλαβε το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων σε τρεις διαφορετικές προσφυγές: την Τέταρτη Διακρατική, την Βαρνάβα και άλλοι και ομάδα Ξενίδη-Αρέστη. Στη συνεδρία του ερχόμενου Μάρτη θα βρεθούν στο επίκεντρο τα θέματα περιουσίας, σε σχέση με τις παραβιάσεις των δικαιωμάτων των προσφύγων. Σύμφωνα με την ατζέντα της Επιτροπής Υπουργών στη συνεδρία του Μάρτη συμπεριλαμβάνονται οι εξής υποθέσεις:

Κύπρος εναντίον Τουρκίας: 14 παραβιάσεις σε σχέση με την κατάσταση στο βόρειο τμήμα της Κύπρου (εξέταση των περιουσιακών δικαιωμάτων των εκτοπισθέντων ατόμων). Βαρνάβα και άλλοι: Απουσία αποτελεσματικής έρευνας για την τύχη εννέα Ελληνοκυπρίων οι οποίοι εξαφανίστηκαν κατά τη διάρκεια των στρατιωτικών επιχειρήσεων που πραγματοποίησε η Τουρκία στην Κύπρο το 1974. Ομάδα (υποθέσεων) Ξενίδη-Αρέστη: Συνεχιζόμενη άρνηση στο δικαίωμα πρόσβασης σε περιουσία στο βόρειο τμήμα της Κύπρου. Στη συνεδρία της Επιτροπής Υπουργών βρίσκεται το θέμα «των δικαιωμάτων περιουσίας των εγκλωβισμένων Ελληνοκυπρίων και των απογόνων τους» (Τέταρτη Διακρατική). Στην ατζέντα του Σεπτεμβρίου, και πάλι στα πλαίσια της εξέτασης της Τέταρτης Διακρατικής, αποφασίστηκε να συζητηθεί το θέμα των αγνοουμένων του 1974. Στις πιο πάνω υποθέσεις το ΕΔΑΔ είχε βρει ένοχη την Τουρκία για σωρεία παραβιάσεων βασικών άρθρων της Συνθήκης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Παρά την καταδίκη και την απόφαση του ΕΔΑΔ για καταβολή αποζημιώσεων από μέρους της τουρκικής κυβέρνησης προς τους δικαιούχους ενάγοντες, η Άγκυρα αρνείται προκλητικά να καταβάλει τα ποσά που έχουν επιδικαστεί και τα οποία ανέρχονται σε αρκετά εκατομμύρια ευρώ. Κατά την τελευταία συνεδρία της η Επιτροπή Υπουργών αποφάσισε, μετά από πρόταση της Γραμματείας, όπως εξετάσει το θέμα της αποπληρωμής των αποζημιώσεων στις υποθέσεις Βαρνάβα και Ξενίδη-Αρέστη μαζί, παρά το γεγονός ότι πρόκειται για διαφορετικής υφής θέματα. Στην εξέταση των υποθέσεων που είχε γίνει στην Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης κατά την περασμένη χρονιά, με τελευταία τη σύνοδο του Δεκεμβρίου, κλήθηκε η Τουρκία να προχωρήσει χωρίς άλλη καθυστέρηση στην καταβολή των αποζημιώσεων στους δικαιούχους. Στην απόφαση του Δεκεμβρίου καθορίστηκαν οι ημερομηνίες εξέτασης των υποθέσεων, υπογραμμίζοντας την ίδια ώρα πως θα πρέπει η Τουρκία να προχωρήσει «χωρίς άλλη καθυστέρηση» στην εκτέλεση των αποφάσεων. Λαμβάνοντας υπόψη την ώς τώρα πορεία των πραγμάτων και την όλη συμπεριφορά της τουρκικής πλευράς δεν αναμένεται να γίνουν βήματα πριν ξεκαθαρίσει το σκηνικό στο Κυπριακό. Κι αυτό γιατί εάν υπάρξει επιτυχής κατάληξη των συνομιλιών θα ζητήσει την απόσυρση και διαγραφή των υποθέσεων, προκειμένου να μην διαταραχθεί το θετικό κλίμα που έχει δημιουργηθεί. Σε περίπτωση ναυαγίου θα επιχειρήσει και πάλι απόσυρση των υποθέσεων, επιχειρώντας να φορτώσει ευθύνες στην κυπριακή κυβέρνηση. Μειωμένη κίνηση

Η εποχή των μαζικών προσφυγών ενώπιον της «επιτροπής ακίνητης περιουσίας» στα κατεχόμενα φαίνεται πως έχει παρέλθει. Το 2016 σημειώθηκαν οι λιγότερες καταχωρήσεις αιτήσεων στην «επιτροπή» για αποζημιώσεις από το 2006, όταν άρχισε να λειτουργεί. Όταν άρχισε να λειτουργεί η «επιτροπή» τον Μάρτη του 2006 και μέχρι το τέλος του έτους είχαν καταχωρηθεί συνολικά 100 αιτήσεις, αριθμός που διπλασιάστηκε το επόμενο έτος. Κατά την περσινή χρονιά, καταχωρήθηκαν μόλις 49 νέες αιτήσεις στην «επιτροπή», δείχνοντας μια φθίνουσα πορεία. Να σημειωθεί ότι καθ’ όλη τη διάρκεια της περσινής χρονιάς δεν υπήρξε διψήφιος αριθμός αιτήσεων σε έναν από τους 12 μήνες. Φέτος, μέχρι στιγμής, έχει καταχωρηθεί μόνο μια αίτηση. Το γεγονός ότι βρισκόμαστε σε περίοδο εορτών δεν θεωρείται αρνητικός παράγοντας για κάποιον που θέλει να πάει στην «επιτροπή» και να καταχωρήσει αίτηση. Την ίδια περίοδο τα προηγούμενα χρόνια παρουσιαζόταν αρκετή κινητικότητα στα γραφεία της «επιτροπής» στην κατεχόμενη Λευκωσία. Αναλυτικότερα την πρώτη δεκαετία λειτουργίας της επιτροπής οι αιτήσεις ανά έτος ήταν οι εξής: 2006 καταχωρήθηκαν 100 αιτήσεις, το 2007 ανήλθαν στις 197, το 2008 υπήρξε πτώση και καταχωρήθηκαν 76 αιτήσεις, η πτώση συνεχίστηκε το 2009 με 70 αιτήσεις, το 2010 αρχίζει ραγδαία άνοδος στις καταχωρήσεις και φτάνουν στις 397, το 2011 σημειώνεται ρεκόρ με 1.926 αιτήσεις, το 2012 υπήρξε μικρή πτώση με τον συνολικό αριθμό να φτάνει τις 1.601, ενώ 1.337 αιτήσεις καταχωρήθηκαν το 2013, το 2014 σημειώνεται κάθετη πτώση με μόνο 375 αιτήσεις, το 2015 η πτώση συνεχίζεται και φτάνει τις 182 αιτήσεις, για να καταλήξει το 2016 σε μόλις 49 αιτήσεις. Συνολικά από τον Μάρτη του 2006 μέχρι σήμερα έχουν καταχωρηθεί 6.311 αιτήσεις. Ωστόσο, οι αποφάσεις που έχουν ληφθεί αφορούν χίλιες περίπου υποθέσεις. Σε 789 περιπτώσεις λήφθηκαν αποφάσεις μέσα από φιλικό διακανονισμό και σε 25 μετά από ακροαματική διαδικασία. Για τις περιπτώσεις αυτές η «επιτροπή» αποφάσισε την καταβολή αποζημιώσεων συνολικού ύψους 229 εκατομμυρίων στερλινών. Αποφάσεις που ναι μεν έχουν ληφθεί αλλά στις πλείστες περιπτώσεις δεν έχουν δοθεί τα χρήματα. Ανδρέας Πιμπίσιης