Ο «Ερντογανικός» τουρκικός Εθνικισμός …

Το φαινόμενο του τουρκικού εθνικισμού, η ιστορική του προέλευση, οι ιδεολογικές του εκφάνσεις και διαστάσεις και η κοινωνικές και πολ

ιτικές του εκφράσεις, είναι, ως προς την εξέταση και ανάλυση του, κάτι που σαφώς ξεπερνά τα πλαίσια ενός σύντομου κειμένου-σχολίου, πλην όμως πάντοτε ενδιαφέρον και σχεδόν …υπνωτιστικό στην παρακολούθηση του, όπως ακριβώς ένα δηλητηριώδης φίδι συσπειρώνεται και… εκτινάσσεται.

Εσχάτως, και επ’ αφορμή των δηλώσεων του Τούρκου Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν που ομολογουμένως καθημερινώς πλέον ξεπερνά τον εαυτό του, αγγίζοντας μαζί με «τα … σύνορα της καρδιάς του», τα σύνορα της λογικής, αναλυτές στην Τουρκία (που στήριξαν επί μακρόν τον Ερντογάν και το Πολιτικό Ισλάμ του[i]) με απήχηση και στην Ελλάδα (παρόμοια «κριτική» στήριξη παρείχετο από πολλούς κι ενθάδε) υιοθετούν και προσπαθούν να εισαγάγουν στην πολιτική ορολογία (της Τουρκίας) και –κατά προέκταση- στο λεξιλόγιο των Ελληνοτουρκικών Σχέσεων την έννοια του ερντογανικού «λαϊκιστικού εθνικισμού» (Sic!).

Θυμίζουν ολίγον την «Φάρμα των Ζώων» του Orwell, αυτοί οι νεολογισμοί, όπου «…δυο πόδια κακό, τέσσερα πόδια καλό…». Κακός τουρκικός εθνικισμός λοιπόν (ο λαϊκίστικος Bus class, εθνικισμός του Ερντογάν και του Πολιτικού Ισλάμ) και –τεχνιέντως υπονοείται- Καλός εθνικισμός ο «Ελιτιστικός», ήτοι αυτός που γνώρισε η Ιστορία, ο «Κεμαλικός». Στις ίδιες ή και παρεμφερείς δε αναλύσεις, αποδίδεται ο εθνικισμός αυτός, στο zeitgeist της εποχής (άρα ΙΣΩΣ και να είναι …συγκυριακός).

Βολικό, εφόσον η εκλογή Τράμπ, αυτό εκφράζει. Άλλωστε ομίλησαν και τηλεφωνικώς οι δυο … «ομοϊδεάτες», δεν είναι;. Το blame game σε όλο του το μεγαλείο. Το χάσμα επαφής των αναλύσεων αυτών με την Ιστορία –και την πραγματικότητα- είναι εντυπωσιακά μεγάλο, αφού αρκεί να αναδιφήσει κάποιος στα εν Τουρκία των δεκαετιών 70 και 80, για να διαπιστώσει την «σύντηξη» (από το Στράτευμα, δέον να σημειωθεί) Τουρκικού Εθνικισμού και Πολιτικού Ισλάμ, (έστω στην πρωτόλεια εκδοχή του, αυτή του Ν. Ερμπακάν). Λες και ο «Κεμαλικός Εθνικισμός» δεν ήταν ποτέ λαϊκιστικός, λες και δεν υπήρξαν ποτέ τα κεμαλικά/κοσμικά «Σπίτια-Δωμάτια του Λαού» (Halkevleri – Halkodaları απ’ τις δεκαετίες 1920-30 έως…) όπου να Νάματα του τουρκικού πολιτισμού (βλ. εθνικισμού), απλουστεύονταν και προσφέρονταν ως «πνευματική» τροφή στους νεολαίους και όχι μόνον της Τουρκίας.

Και για να προλάβουμε την όποια επιχειρηματολογία του τύπου «..εμείς δεν είμαστε με κανενός είδους τουρκικό εθνικισμό..», θα απαντήσουμε ανορθόδοξα, με μερικά Ερωτήματα:

ΠΟΙΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΙΜΗ πολιτική δύναμη-κόμμα στην Τουρκία διαχρονικά ΔΕΝ εξέφρασε κανενός είδους εθνικισμό «καλό» ή «κακό», τον απέρριψε ως βδέλυγμα , και σήμερα απορρίπτει τις «αιτιάσεις Ερντογάν» για Λωζάννη, Αιγαίο κ.ά. ;;;;;; Εν τέλει –και το σημαντικότερο-

ΠΟΤΕ ο τουρκικός εθνικισμός ήταν «καλύτερος» για την Ελληνική πλευρά;;

Για ΠΟΙΟ λόγο ένας «εκλεπτυσμένος» «πιο εγκεφαλικός» και «πεπολιτισμένος» εθνικισμός των «Κοσμικών» εν Τουρκία Ελίτ , είναι προτιμότερος και μετριοπαθέστερος;;;;

ΥΠΟΤΕΘΙΣΤΩ ότι ο Ρ.Τ. Ερντογάν (ναι, αυτός που στο πρόσωπο του αναγνώριζαν πλείστοι όσοι έλληνες αναλυτές μια «νέα πνοή για την Τουρκία»), αποχωρεί αύριο κιόλας. Έχει κανείς την ψευδαίσθηση ότι η διάδοχη πολιτική κατάσταση θα …ανακρούσει πρύμναν στις εθνικιστικές επιδιώξεις έναντι … πάντων; Οι νέες γενεές που κινδυνεύουν να γαλουχηθούν στον «ενστικτώδη -Ερντογανικό» εθνικισμό, δεν είναι αυτές που και λίγο πριν λιποθυμούσαν από έκσταση στις αποκαλούμενες «τελετές της σημαίας» υπό το βλέμμα του Κεμάλ και των συμβόλων του κοσμικού κράτους;

Μια εύκολη ερμηνεία όλων αυτών των απόψεων, προκύπτει αφ’ ής στιγμής διαπιστώνεται η πραγματική απαξίωση, ΟΛΩΝ των επιχειρημάτων των αμυντόρων του Ερντογάν (και όχι μόνον αυτού) . Το τελευταίο που δειλά ψέλλιζαν οι οπαδοί του «διαλογισμού- meditation στα Ελληνοτουρκικά» υπήρξε, το ότι επί Ερντογάν, οι διμερείς σχέσεις υπήρξαν ανέφελες , διαχειρήσιμες και με απουσία κρίσεων. Και τώρα;;; Δεν βαριέσαι. Οι επόμενες αναλύσεις εστιάζοντας στο «αξίωμα» μιας «μνήμης χρυσόψαρου» όλου του Ελληνισμού, θα αναζητήσουν και …. θα ανακαλύψουν εντός Τουρκίας, νέους φερέλπιδες κομιστές «νέων αντιλήψεων» για την Τουρκία και τις Ελληνοτουρκικές Σχέσεις.

Και ας μη θεωρηθεί ότι ισχυριζόμαστε ότι ιδέες και πρόσωπα δεν υπάρχουν. Το ζήτημα είναι: σήμερα και στο προβλεπτό μέλλον, τι πιθανότητες έχουν να επικρατήσουν;; Αλλά τι στο καλό; Ακόμη και ο Ετζεβίτ (η εκ της “Αριστεράς” ορμώμενη ελπίδα –Umut) δεν έγραψε κάποτε ποιήματα υπέρ της Ελληνοτουρκικής φιλίας, έτσι δεν είναι;

*Δρ. Διεθνών Σχέσεων, Συντονιστής Ερευνών Κέντρου Ανατολικών Σπουδών Παντείου Πανεπιστημίου

[i] Βλ. επί παραδείγματι Mustafa Akyol, της Hürriyet, ο οποίος …εσχάτως δηλώνει και οπαδός του Γαλλικού Ορθολογισμού, . http://www.hurriyetdailynews.com/when-reason-does-not-work.aspx?pageID=449&nID=106301&NewsCatID=411 Πηγή: Ο «Ερντογανικός» τουρκικός Εθνικισμός …and other stories: Δεν είναι «νέα πνοή για την Τουρκία» http://mignatiou.com/2016/11/o-erntoganikos-tourkikos-ethnikismos-and-other-stories-den-ine-nea-pnoi-gia-tin-tourkia/